Μόλις 3 χιλιόμετρα από τη Λευκάδα, πάνω σ’ ένα καταπράσινο λόφο, βρίσκεται η Ιερά Μονή Παναγίας Φανερωμένης που αποτελεί για αιώνες το θρησκευτικό κέντρο του νησιού ως το αρχαιότερο και μεγαλύτερο μοναστήρι.
Η μονή είναι αφιερωμένη στη Κοίμηση της Θεοτόκου που είναι παράλληλα και η προστάτιδα και πολιούχος του νησιού.
Σύμφωνα με την παράδοση, στο μέρος αυτό παλαιότερα υπήρχε ναός της θεάς Αρτέμιδος. Στο πέρασμα του από την περιοχή της Νικοπόλεως, στη γειτονική Πρέβεζα, ο Απόστολος Παύλος έστειλε το 63 μ.Χ. στο νησί τους τρεις μαθητές του, Ακύλα, Σωσίωνα και Ηρωδίωνα.
Ο τελευταίος γονατιστός, προσευχήθηκε με πίστη στο Θεό και το είδωλο της Αρτέμιδας έπεσε κάτω και έγινε θρύψαλα.
Στη θέση αυτή οι χριστιανοί έκτισαν ένα μικρό ναό αφιερωμένο στην Παναγία. Στη συνέχεια ο Απόστολος Παύλος χειροτόνησε το Σωσίωνα πρώτο επίσκοπο Λευκάδος.
Το 332 μ.Χ. ο τότε επίσκοπος Λευκάδος Αγάθαρχος και δύο Πατέρες εγκαθίστανται στο ναό, τον επεκτείνουν και χτίζουν τα πρώτα κελιά θέτοντας έτσι τις βάσεις του μοναχισμού στο νησί.
Τον 5ο μ.Χ. αιώνα παραγγέλνεται στην Κωνσταντινούπολη η εικόνα της Παναγίας. Ο σεβάσμιος Ιερομόναχος και αγιογράφος Κάλλιστος που ήταν ιερέας στην Αγιά Σοφιά ανέλαβε ύστερα από προσευχή και νηστεία να τη φιλοτεχνήσει.
Πριν ξεκινήσει όμως βρήκε σχεδιασμένη την εικόνα από την ίδια την Παναγία. Από το θαύμα αυτό ονομάστηκε η εικόνα Φανερωμένη.
Στα χρόνια που ακολούθησαν το νησί γνώρισε πολλούς κατακτητές και η μονή δέχτηκε αλλεπάλληλα χτυπήματα και καταστροφές. Το 1734 μ.Χ και ενώ το νησί είναι υπό Ενετική κυριαρχία, χτίζεται ο κεντρικός ναός στη σημερινή του μορφή.
Ο ναός κάηκε ολοκληρωτικά το 1886 για να αρχίσει για μία ακόμη φορά η ανακατασκευή και ανακαίνιση του. Το τέμπλο κατασκευάστηκε το 1887 ενώ οι εικόνες προστέθηκαν το 1919.
Για χρόνια η μονή ήταν ανενεργή, μέχρι την άφιξη του μοναχού και νυν ηγουμένου, Νικηφόρου που με προσπάθεια δεκαετιών άλλαξε την όψη του μοναστηριού το οποίο ανακαινίστηκε, δημιουργήθηκε στο χώρο της εκκλησιαστικό μουσείο και τώρα λειτουργεί ως κοινόβιο με 5 μοναχούς.
Στην Ιερά Μονή φυλάσσεται μικρό τεμάχιο Τιμίου Ξύλου, λείψανα των Αγίων Αρσενίου του Καππαδόκου, Σιλουανού του Αθωνίτου, μεγαλομάρτυρος Παντελεήμονος, Μακρίνης, Γεωργίου του εν Ιωαννίνοις, Νικηφόρου και άλλων Αγίων.
Πέρα από την εορτή της Κοιμήσεως της Θεοτόκου τον Δεκαπενταύγουστο, η Σύναξη της Παναγίας της Φανερωμένης στη μονή, για τους απανταχού προσκυνητές, τελείται τη Δευτέρα του Αγίου Πνεύματος.
Πηγή: ieramonopatia.gr
