Χωρίς νά τό σχεδιάσω, ἀλλά μᾶλλον αὐθόρμητα, ἐδῶ καί μερικά χρόνια, θέλησα νά διαπιστώσω ἄν ὄντως τά ἐλάχιστα ἁγιάσματα Τιμίου Ξύλου καί Τιμίου Ἥλου πού μοῦ εἶχαν ἐπιδοθεῖ ἦταν γνήσια.

Μοῦ ἔδειξαν μιά διαδικτυακή ἀνάρτηση μέ Ἁγιορείτη γέροντα, καί μέ ἀφορμή αὐτό τό περιστατικό, ἔκανα κι ἐγώ ἁγιασμό μέ τά τεμάχια τοῦ Τιμίου Ξύλου. Μοῦ τά εἶχε δωρίσει ὁ τότε Πατριάρχης Ἱεροσολύμων Διόδωρος ἐνώπιον τοῦ διαδόχου του Εἰρηναίου.

Ἡ ταπεινότητά μου ἐλεήθηκε ἀπό τόν Κύριο νά κατέχει ὡς μεγίστη εὐλογία τά τιμαλφῆ τῆς Πίστεώς μας Δῶρα. Τά ἀποτμήματα αὐτά παρουσίαζαν ἔκτακτα σημεῖα τῆς παρουσίας καί ἐπενέργειας τῆς χάριτος τοῦ Ἁγίου Πνεύματος.

Σταυρώνοντας μέ τό τιμιόξυλο τό νερό τῆς φιάλης, ἐπικαλούμενος τό Μέγα Ὄνομα τῆς Ἁγίας Τριάδος, γινόταν ὁρατή ἡ χαρίτωσή του.

Δοκίμασα νά ζυμώσω πρόσφορα χωρίς μαγιά, μέ μόνο τό καθαγιασμένο ὕδωρ τῶν τιμίων ἀποτμημάτων. Καί ζυμώθηκαν καί εὐωδίασε ὁ τόπος. Καί ἔκτοτε τό συνηθίζω. Χρησιμοποιῶ στίς ἱερουργίες ἀπ’ αὐτά τά ζυμωμένα πρόσφορα.

Πέρα ἀπό τή χαριτόδωρη μεγαλοδωρία τῆς θείας ἐπικλήσεως τοῦ Σωτῆρος καί τοῦ προσευχητικοῦ διαλόγου (πού ὅλα ἀνακεφαλαιώνονται στό λειτουργικό ἐκκλησιασμό καί τή θεία κοινωνία), κι αὐτά τά ἁπλά θεατά σημεῖα τῆς θείας συγκαταβάσεως ἦταν (καί) δι᾽ ἐμέ “παράκλησις”, παρηγορία, ἐνίσχυση, μετοχή στήν ἀθεάτως θεατή ἐνθεωτική εὐσπλαχνία τοῦ Κυρίου.

Καί δέν ἔπαυσα νά τό ὁμολογῶ στόν κόσμο, στούς κληρικούς μου, στή συνοδεία μου, στούς ἐπισκέπτες μου, πρός ἀφύπνιση, πρός ἀνάνηψη, πρός μετάνοια, πρός ἀποζήτηση μόνου τοῦ σαρκωμένου Θεοῦ ὡς Α καί Ω (καί) τῆς δικῆς μας ὑπάρξεως καί προοπτικῆς.

Βεβαίως τό ἅπαν τοῦ θείου ἐλέους εἶναι ἡ ὀρθόδοξη χριστιανική μου ταυτότητα, ἡ ἀρχιερατική μου ἰδιότητα, ἡ συμμετοχή μου στό ἕνα μυστήριο τοῦ σώματος τῆς Ἐκκλησίας, ἡ διακονία μου καί ἡ σωτηρία μου μέσα σέ αὐτήν τήν θεανθρώπινη ἑνότητα.

Καί τό πλέον κορυφαίο καί σωτηριῶδες ἀπό τά δωρήματα, ἡ τελειότητα τῶν δωρημάτων, τό ἀπαύγασμα τῆς θείας Δόξης, εἶναι ἡ θεία Λειτουργία, ὅπως τό ἔχω δηλώσει καί ἄλλοτε.

Φέτος, κατά τήν ἀπόδοση τῆς ἑορτῆς τῶν Θεοφανείων, ἱερουργώντας στό Παρεκκλήσιο τοῦ Κυρίου Παντοκράτορος στό Ἐπισκοπεῖο Γουμένισσας, κατά τόν Ὄρθρο τέλεσα καί τό Μεγάλο Ἁγιασμό, ἐπιρρίπτοντας στή φιάλη καί τεμάχιο τοῦ Τιμίου Ξύλου, πού μοῦ προσφέρθηκε τήν ἡμέρα πού δέχθηκα μέ ἄλλους ἕξι Ἀρχιερεῖς τήν ἐπίθεση μέ βιτριόλι στό Συνοδικό Δικαστήριο. Καί δόξα τῷ Θεῷ ἐξήλθαμε ζωντανοί ἀπό τήν περιπέτεια.

Κι ἐγώ καί οἱ διάκονοί μου π. Μιχαήλ καί π. Ραφαήλ καί οἱ συνεστῶτες διαπιστώσαμε τήν συγκατάβαση τοῦ Θεοῦ ἐν χάριτι (εἰδικά καί) στή φιάλη τοῦ Ἁγιασμοῦ μέ τήν ἀκίδα τοῦ Τιμίου Ξύλου κινούμενη μέ τήν αὐτή σταθερή περιμετρική κίνηση ἐπί 8´. Ἀντιθέτως ὁ Τίμιος Ἧλος (δωρεά τοῦ Διοδώρου Πατριάρχου Ἱεροσολύμων), αὐτήν τή φορά μόλις πού φαινόταν ὅτι ἐκινεῖτο. Τό νερό τῆς φιάλης παρέμενε ἀκίνητο.

Θά τό διαπιστώσετε οἱ ἴδιοι, βλέποντάς τα στό βίντεο πού θά παρουσιασθεῖ.

Δέν θέλω νά εἰπῶ ὅτι τό ἅπαν τοῦ λειτουργικοῦ καί ἁγιαστικοῦ μυστηρίου ἦταν αὐτό τό θαυμαστό σημεῖο. Καί αὐτό καί ἡ ἀνεπαίσθητη ἤ αἰσθητή πληροφορία τῆς θείας χάριτος στή λατρεύουσα καρδιά μας καί ἡ ἴδια ἡ λατρεύουσα ὕπαρξή μας, ὅλα ἐντάσσονται στή μοναδικότητα τοῦ λειτουργικοῦ γεγονότος καί τῆς θείας μεταλήψεως, στή μέθεξη τῆς βασιλείας τοῦ ἐπιφανέντος Θεοῦ.

Θέλησα νά προσφέρω ὡς δώρημα πρός τούς ἀδελφούς μου βιντεοσκοπημένο τό γεγονός, ἀποζητώντας διά πάντων τή δοξολογία τοῦ ζῶντος Θεοῦ καί Σωτῆρός μας. Ἄλλωστε τό ἀπαιτεῖ καί ἡ ἡμέρα.

Ἡ “προϊστορία” τοῦ θαύματος ἐπί Βυζαντίου

Κάθε χρόνο στίς 31 Ἰουλίου, γιορτάζουμε τά Ἐγκαίνια τῆς Παναγίας τῶν Βλαχερνῶν καὶ τά Προεόρτια Προόδου τοῦ Τιμίου Σταυροῦ! Τήν 1η Αὐγούστου ἑορτάζουμε τήν Πρόοδον τοῦ τιμίου καὶ ζωοποιοῦ Σταυροῦ.

Τί σημαίνει ἡ ἔκφραση “πρόοδος τοῦ Τιμίου Σταυροῦ”;

Δηλώνεται ἡ τελούμενη τότε ἐξαγωγή μεγάλου ἀποτμήματος τοῦ Τιμίου Ξύλου (Τιμίου Σταυροῦ) ἀπὸ τὸ Παλάτι καί ἡ λιτανεία του σέ ὅλη τὴν Κωνσταντινούπολη (ἢ, κατ᾽ ἄλλους ἱστορικούς καί λειτουργικούς, ἡ ἐξαγωγή του ἀπὸ τὸ σκευοφυλάκιο τῆς Μεγάλης Ἐκκλησίας τῆς Ἁγίας Σοφίας καί ἡ λιτανεία σέ ὅλη τήν Κωνσταντινούπολη).

Αὐτό γινόταν κάθε χρόνο ἐπί αἰῶνες καί ἦταν μιά πολύ σπουδαία ἑορτή γιά τήν πρωτεύουσα τῆς αὐτοκρατορίας (ἀπό τὴν 31η Ἰουλίου προετοιμαζόταν κλῆρος καί λαός καί πλήθη μοναχῶν, προεόρτια, γιά νά συμμετάσχουν στήν κυρίως ἑορτή τῆς 1ης Αὐγούστου).

Ἀσφαλῶς ὁ ἑορτασμός αὐτός παρέπεμπε στήν ἐκκλησιαστική (καί θρησκευτική-εὐλαβική-ἑορτολογική) καί τήν ἱστορική-πολιτική διαχρονία ὅλης τῆς αὐτοκρατορίας.

Μέ τόν Τίμιο Σταυρό στίς σημαῖες καί στά λάβαρα, στούς τρούλους καί στίς ἁγιογραφίες τῶν ναῶν καί κυρίως μέ τόν εἰκονιζόμενο Ἐσταυρωμένο ἐπί Σταυροῦ στό Ἱερό Βῆμα.

Μέσα κι ἀπό τή δογματική κατοχύρωση τῶν ἀντιεικονομαχικῶν Πατέρων καί Συνόδων (τῆς Ζ΄ Οἰκουμενικῆς τοῦ 787 μ.Χ. καί τῆς Συνόδου τοῦ 843 μ.Χ.).

Ἀπό τόν Πατμιακὸ Κώδικα 266 πληροφορούμεθα (καί) γιά κάτι ἄλλο ἤ κάτι παράλληλο: ἀναγράφεται ὅτι τὴν 1η Αὐγούστου στὴ Μεγάλη Ἐκκλησία ἐτελεῖτο «ἡ Βάπτισις τῶν τιμίων Ξύλων», δηλ. γινόταν ἁγιασμός τῶν ὑδάτων μέ τήν ἐμβάπτιση σέ νερό τῶν τμημάτων τοῦ Τιμίου Σταυροῦ (τμημάτων τοῦ Τιμίου Ξύλου).

Αὐτό δείχνει πόσο σημαντική ἦταν ἀνέκαθεν ἡ εὐλάβεια πρός τό Τίμιο Ξύλο (καί τούς Ἥλους τῆς σταυρώσεως), πού ἀνευρέθησαν ἐπί Μ. Κωνσταντίνου ἀπό τήν ἁγία Ἑλένη στά Ἰεροσόλυμα.

Μέ αὐτά τά ἁγιασθέντα τεμάχια ἀπό τό Ξύλο καί τά Καρφιά τῆς σωτήριας σταυρικῆς θυσίας τοῦ Κυρίου γινόταν ἐπί αἰῶνες ἁγιασμός τῶν ὑδάτων, πρός μετάδοση χάριτος καί ἁγιασμοῦ στούς πιστούς.

Τά ὄργανα τῆς σωτήριας θυσίας τοῦ Κυρίου ἦταν (καί εἶναι) ὄργανα τῆς δικῆς μας ἀναστάσεως, σέ κοινωνία χάριτος μέ τόν Τριαδικό Θεό.

***

Θαυμαστό περιστατικό στή διαχρονία τῆς Ἐκκλησίας παρουσιάζεται ἀμέσως μετά τήν εἰκονομαχία, στήν Κωνσταντινούπολη.

Πατριάρχης ἦταν ὁ ἅγιος Ἰγνάτιος γιός τοῦ Αὐτοκράτορα Μιχαήλ Α΄ Ραγκαβέ. Σέ ἡλικία 14 ἐτῶν κλείστηκε, ἑκών ἤ ἄκων, σέ μοναστήρι καί ἐκάρη μοναχός.

Ἕνας Ἅγιος πού σήκωνε μεγάλο σταυρό. Ἡ Πατριαρχεία του πολυκύμαντη. Γι’ αὐτό, ὅπως ἐξάγεται ἀπό τό βιογραφικό του, ἡ χάρη τοῦ Θεοῦ φανέρωσε αἰσθητά τεκμήρια ἐπί τῆς Ἁγίας Τραπέζης.

Ἐνῶ ἱερουργοῦσε παρουσιάζονταν δείγματα πάνω στά τίμια Δῶρα καί στό τίμιο Ξύλο πού κρεμόταν πάνω ἀπό τήν ἁγία Τράπεζα.

Παραθέτουμε ἀπόσπασμα ἀπό τή βιογραφία του:

«Τόσο μάλιστα εὐάρεστα στό Θεό καί πνευματοκίνητα προσέφερε τή θεία λειτουργία, ὥστε νά βλέπει πάνω στή θεία τράπεζα φανερά τεκμήρια τῆς παρουσίας τοῦ ἁγίου Πνεύματος. Διότι φαινόταν ὁ θεῖος ἄρτος ὁλόκληρος ἀλλοιωμένος, ὁλόκληρος ὡσάν οὐράνιος ἄνθρακας νά ἀκτινοβολεῖ τή χάρη τοῦ οὐράνιου πυρός.

Ἄλλοτε φάνηκε σάν νά τόν κραδαίνει μέ τό χέρι ἀκόμη καί ὁ κρεμασμένος πάνω ἀπό τήν ἁγία τράπεζα σταυρός καί φαινόταν νά σείεται (κινεῖται) μέ ἥρεμες κινήσεις τήν στιγμή τῆς ὑψώσεως τοῦ (ἁγίου) ἄρτου, ὑποδηλώνοντας καί μ᾽ αὐτόν τόν τρόπο τήν ἐπισκίαση τοῦ ἁγίου Πνεύματος.

Μάλιστα μιά φορά, τήν ἡμέρα ἑορτασμοῦ τοῦ Πάσχα, κινήθηκε ὁ (κρεμάμενος ὑπεράνω τῆς ἁγίας τραπέζης) σταυρός τόσο δυνατά (τήν ὥρα τῆς ὑψώσεως τοῦ Ἀμνοῦ), ὥστε ὅλοι, ἱερεῖς καί ἀρχιερεῖς, ἀκόμη καί οἱ συμμετέχοντες οἱ προερχόμενοι ἀπό ἄλλους πατριαρχικούς θρόνους, κατάπληκτοι ἀπό αὐτό τό μυστηριῶδες γεγονός (τοῦ κινούμενου σταυροῦ) νά δοξολογοῦν μέ μεγάλες φωνές γιά πολύ τό Θεό.

»Μέ αὐτόν τόν τρόπο προσφέροντας στό Θεό τίς ἄχραντες θυσίες ὁ μεγάλος ἱεράρχης μέ τελειότητα πίστεως γνησίως, καί μέ αὐτές ἐκλιπαρώντας γιά ἔλεος τό Θεό, ἱερουργοῦσε (διά τῆς λειτουργίας) τή σωτηρία τοῦ λαοῦ μέ ἱεροπρέπεια (ὅπως ἁρμόζει σέ ἱερουργό)». [P.G. 105, 552]

Τελετουργία Ἁγιασμοῦ μέ τίμιο Ξύλο

Γιά νά ἀναθερμάνουμε τήν πίστη στόν ἀληθινό Θεό, ἰδιαίτερα στήν ἐποχή τῆς ἠλεκτρονικῆς διακοινωνίας, ἐξαγγέλουμε τά θαυμαστά τελούμενα στόν ἁγιασμό, πού ἐμφανίζει τήν αίσθητή παρουσία τοῦ Ἁγίου Πνεύματος διά τοῦ τιμίου Ξύλου καί τοῦ παναχράντου Ἥλου.

Διότι τά λόγια ἔρχονται καί παρέρχονται. Ἕνα ὀφθαλμοφανές θαῦμα παραμένει στή μνήμη καί ἀναζωογονεῖ τή σχέση ζωῆς μέ τόν Κύριό μας καί Θεό. Αὐτός ἦταν ὁ ποιμαντικός μας στόχος, ἰδίως στίς μέρες τῆς σύγχυσης καί πρακτικῆς ἀθεΐας πού ζοῦμε σήμερα.

Ζητήσαμε τήν καλοπροαίρετη συμβολή ὅλων, μέ διάθεση πίστης, καθαρότητας καί ἀγάπης, ὡς προϋπόθεση μετοχῆς στήν εὐλογία τοῦ Θεοῦ.

Ἐπιρρίψαμε τόν τίμιο Ἧλο στό ὕδωρ τῆς φιάλης. Τό παράδοξο ἦταν ὅτι ἄν καί σίδερο (ἀπό τό καρφί τοῦ Χριστοῦ) ἐπέπλεε.

Στή συνέχεια ρίψαμε στό ὕδωρ μέ τήν ἁγία Λαβίδα τήν ἀκίδα τιμίου Ξύλου πού τελευταῖα εἶχα ἀποκτήσει, ἡ ὁποία ἐπέπλεε καθ᾽ ὅλη τή διάρκεια τοῦ Ἁγιασμοῦ.

Ὅταν ἔψαλλα «Ὤ προφητόφθεγκτε Σταυρέ Χριστοῦ τρισόλβιε, σέ προσκυνοῦμεν εὐλαβῶς καί μεγαλύνομεν, εὐφραινόμενοι τῇ δόξῃ τοῦ ἐν σοί παγέντος» στήν τελευταία φράση ἀπήστραψε ἡ θεία χάρης στή φιάλη, γενόμενη αἰσθητή μέ τό θεῖο φωτισμό. Ἐπιστημονικῶς ἀνεξήγητα.

Τό θαῦμα τῆς καταβύθισης ἐπί τόσα χρόνια ποτέ δέν συνέβη μέ παρόμοιο τρόπο σέ καμιά περίπτωση (οὔτε στά σχολεῖα οὔτε σέ ἐνοριακές γιορτές οὔτε σέ ἐγκαινιασμούς ἐργασιῶν σέ ναούς).

Δηλαδή δέν εἴχαμε ἐπιδεικτικά κάποιαν ἐπίδειξη θαύματος. Εἴχαμε ἁπλό στοργικό χάδι τῆς θείας παρουσίας πρός τόν καθένα μας καί πρός ὅλους, διαφορετικά σέ κάθε περίπτωση! Σέ διαφορετική στιγμή. Μέ διαφορετική ἔνταση τῆς προσευχητικῆς ἀνάσας καί τῶν λόγων.

Ἐπανέλαβα τήν τέλεση τοῦ Ἁγιασμοῦ εἴτε διά τιμίου Ξύλου εἴτε καί διά τοῦ τιμίου Ἥλου πολλάκις, ἀναρίθμητες ἔκτοτε φορές, ἀπό τό 2013 μέχρι σήμερα. Εἴτε ἐνώπιον πλήθους μετεχόντων. Εἴτε ἐνώπιον ὀλίγων ἀνθρώπων γιά εἰδικούς λόγους (γιά σοβαρές ἀσθένειες, ἔκτακτες ἐπισκέψεις κ.ἄ.).

Συμπληρωματικά ἐπισημειώνω μερικές θεολογικές διαστάσεις τοῦ ὅλου θαύματος:

Ὁ Ἁγιασμός καί τά ὁρατά θαυμαστά σημεῖα, μέ τή χρησιμοποίηση τεμαχίων τοῦ τιμίου Ξύλου καί τοῦ πάντιμου Ἥλου, μᾶς θυμίζουν τό μεῖζον θαῦμα: τή δημιουργική βούληση τοῦ Τριαδικοῦ Θεοῦ (ἀρχικά) καί τή σωστική βούληση τοῦ Θεοῦ (ἔπειτα).

Τό τίμιο Ξύλο καί οἱ Ἧλοι τῆς σταυρώσεως ἁγιάστηκαν (ἔλαβαν ἀπό τή μόνιμη ἁγιαστική ἐνέργεια τοῦ Χριστοῦ), σάν ὄργανα τῆς θυσίας Του γιά ὅλο τόν κόσμο. Ἡ ἴδια σωστική ἐνέργεια-παρουσία-χάρη μᾶς προσφέρεται καί σέ μᾶς, στήν Ἐκκλησία, μέ τά ἅγια μυστήρια. Ὅμως ἐμεῖς σάν λογικά ὄντα ἔχουμε ἀπό τό Θεό τήν ἐλευθερία (γιαυτό ἄλλοτε κρατοῦμε τή θεία χάρη, ἄλλοτε τήν ἀπομακρύνουμε)!

Ἐνῶ τά ὑλικά τῆς σταυρώσεως, τά ὑλικά τῆς σωτηρίας, τά ὑλικά τῆς ὑπακοῆς τοῦ Χριστοῦ στό θέλημα τοῦ Πατέρα (στό κοινό Τριαδικό θέλημα), αὐτά τά ὑλικά σάν ἄψυχα κρατοῦν μονίμως καί ὑπέρ ἡμῶν τή θεία χάρη καί δέν τήν ἀπομακρύνουν.

Παρόμοια συμβαίνει μέ κάθε ὑλικό πού ἁγιάζεται διά τῆς θείας Χάριτος (τελοῦμε ἁπλό Ἁγιασμό, καί ἐκεῖ ἁγιάζεται τό ὕδωρ, λαμβάνουμε κι ἐμεῖς· τελοῦμε Εὐχέλαιο καί ἁγιάζεται τό λάδι· τελοῦν στό Πατριαρχεῖο τόν ἁγιασμό τοῦ Ἁγίου Μύρου καί ἁγιάζεται τό Μῦρο τῆς Χρίσεως κ.λπ.). Ὅλα ὅμως αὐτά γίνονται ὑπέρ ἡμῶν, καί ἀπό ὅλα αὐτά παίρνουμε ἁγιασμό χάριτος ἀνάλογα μέ τήν πίστη καί τή διάθεση πού ἔχουμε.

Παράλληλες θεολογικές διδαχές

«Ἡ σωτηρία τοῦ ἀνθρώπου εἶναι μία καινούργια δημιουργία τοῦ ἀνθρώπου. Καθώς ἡ ἀρχική δημιουργία ἦταν ἕνα ξεχύλισμα τῆς ἀγάπης τοῦ Τριαδικοῦ Θεοῦ, καί ἡ νέα δημιουργία εἶναι ἕνα νέο ξεχύλισμα τῆς ἀγάπης τοῦ Τριαδικοῦ Θεοῦ. Γι ̓ αὐτό ὁ Σταυρός τοῦ Κυρίου ὀνομάζεται ἀπό τόν ἱ. Χρυσόστομο “θέλημα τοῦ Πατρός, δόξα τοῦ Μονογενοῦς Του Υἱοῦ καί ἀγαλλίαμα τοῦ Ἁγίου Πνεύματος”.

Γιά τήν σταύρωση τοῦ Χριστοῦ γράφει ὁ ἅγ. Ἰωάννης Δαμασκηνός: “Κάθε πράξη καί κάθε θαυματουργία τοῦ Χριστοῦ εἶναι πολύ μεγάλη καί θεία καί ἀξιοθαύμαστη, ἀλλά ἀπό ὅλες τίς πράξεις Του πιό ἀξιοθαύμαστη εἶναι ὁ τίμιος Σταυρός Του. Μέ τήν σταύρωση τοῦ Κυρίου καταργήθηκε ὁ θάνατος, συγχωρήθηκε ἡ προπατορική ἁμαρτία, χαρίστηκε στόν ἄνθρωπο ἡ ἀνάσταση, ἀνοίχθηκαν οἱ πύλες τοῦ Παραδείσου» [ἱερομονάχου Γρηγορίου, Ὁ Ἰησοῦς Χριστός (ὁμιλίες ἀπό ραδιοφώνου), Ἱ. Κελλίον Ἅγ. Ἰωάννης ὁ Θεολόγος, ἐκδόσεις Δόμος 1999].

«Τά ἅγια μυστήρια δέν εἶναι ἁπλῶς συμβολικαί τελεταί εἰς “ἀνάμνησιν”, ἀλλά πραγματικαί “μυσταγωγίαι”, εἰκόνες τῆς πάντοτε ἐνεργοῦ ἀναλλοιώτου παρουσίας τοῦ Θεοῦ, “ὄργανα δραστικά τοῖς μυουμένοις χάριτος” (Δοσιθέου Ὁμολογία)» [πρωτοπρ. Γεωργίου Φλωρόφσκι, Ὁ Οἶκος τοῦ Πατρός (Ἀνατομία προβλημάτων πίστεως)]

«Τήν θεανθρωπίνην φύσιν τῆς Ἐκκλησίας δυνάμεθα νά κατανοήσωμεν μόνον χάρις εἰς τό δόγμα τῆς Χαλκηδόνος… εἰς τήν Ἐκκλησίαν, τό Σῶμα τοῦ Χριστοῦ, αἱ δύο φύσεις ἑνώνονται.

Καί ἑνώνονται “ἀσυγχύτως, ἀτρέπτως, ἀχωρίστως, ἀδιαιρέτως”, “μηδαμῶς τῆς τῶν δύο φύσεων διαφορᾶς ἀνῃρημένης διά τήν ἕνωσιν· μᾶλλον δέ φυλαττομένης τῆς ἰδιότητος ἑκάστης φύσεως” (Ὅρος Δ ́ ἐν Χαλκηδόνι Οἰκουμενικῆς Συνόδου). Καί ἐν τῇ Ἐκκλησίᾳ ἡ θεία χάρις καί τά ὁρατά μέσα τῆς φανερώσεώς της εἶναι μέν δυνατόν νά διακριθοῦν ἀλλά ὄχι καί νά διαχωρισθοῦν.

Ἔχουν δέ δοθῇ εἰς τήν διφυῆ ὕπαρξιν “Ἐκκλησία” ὄχι ἁπλῶς διά νά συμβολίζουν, ἀλλά διά νά ἀποτελοῦν πραγματικά καί οὐσιαστικά τήν ἀκατάλυτον ἕνωσιν (θείου καί ἐγκοσμίου)· διό ἀκόμη καί τό πλέον ὁρατόν ἐν αὐτῇ παύει νά ἔχῃ τόν προσιδιάζοντα εἰς τά κτίσματα (συμπτωματικόν) χαρακτῆρα τοῦ “συμβεβηκότος”· διά τῆς χάριτος μεταμορφώνεται καί γίνεται ὄχι ἁπλῶς ἡγιασμένον, ἀλλά “ἅγιον”.

Ἡ ̓Εκκλησία ἔχει μίαν φύσιν ἀνθρωπίνην, κτιστήν, σάρκα ἱστορικήν. Ἐκκλησία εἶναι ὁ μεταμορφούμενος κόσμος· εἰς αὐτό τό διά τῆς χάριτος (ἱστορικόν) του γίγνεσθαι συμπεριλαμβάνεται ὅλον τό νόημα καί ὀρθόν περιεχόμενον τῆς ἱστορίας, τῆς ἐν χρόνῳ ὑπάρξεως… Ἡ Ἐκκλησία ἔχει καί φύσιν θείαν, ἀφοῦ εἰς αὐτήν παραμένει, παρών ἐν τῇ δεδοξασμένῃ Σαρκί Του, ὁ ἴδιος ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστός, ἐνεργεῖ καί μεταδίδεται τό “πλούσιον ἔλεος” τοῦ Θεοῦ καί ὅλα τά χαρίσματα τοῦ ζωοποιοῦ Πνεύματος… Μεταξύ Θεοῦ καί κόσμου δέν ὑπάρχει χάσμα.

Ὁ κόσμος, δηλ. ἡ λυπηρά, πλήρης μεριμνῶν, σκανδάλων καί παθῶν ζωή, δέν ἔχει ἐγκαταλειφθῇ ἀπό τόν Θεόν… Ἡ ὁρατή ἱστορική Ἐκκλησία, “προκόπτουσα ἡλικίᾳ” (πρβλ. Λουκ. 2, 52) καί διά τῆς χάριτος τοῦ ἐν αὐτῇ ἀδιαλείπτως ἐνεργοῦντος Πνεύματος μεταμορφουμένη, ἀποβαίνει ὁ αἰώνιος Οἶκος τοῦ Κυρίου τῆς δόξης» [πρωτοπρ. Γεωργίου Φλωρόφσκι, Ὁ Οἶκος τοῦ Πατρός (Ἀνατομία προβλημάτων πίστεως)].

«Γιά τόν Τίμιο Σταυρό οἱ ὀρθόδοξοι χριστιανοί πιστεύουμε πώς εἶναι μοναδικό μας καύχημα (Γαλ. ς ́ 14). Εἶναι τό ὄργανο μέ τό ὁποῖο ἐξουδετερώθηκε ἡ ἁμαρτία, ἡ πηγή τοῦ θανάτου (Ρωμ. ε ́ 12, η ́ 3).

Ἔτσι ὁ Σταυρός δέν εἶναι πλέον σύμβολο θανάτου καί ντροπῆς (Δευτ. κα ́ 23), ἀλλά πηγή ζωῆς αἰωνίου. Διά τοῦ Σταυροῦ καταργήθηκε ἡ κατάρα, ἐπῆλθε συμφιλίωση “ἐν Χριστῷ” καί δημιουργήθηκε ὁ “καινός ἄνθρωπος” (Ἐφ. β ́ 15-16).

Οἱ ἀλήθειες αὐτές προβάλλονται σέ πολλούς ὕμνους τῆς Ἐκκλησίας: “Ἅπλωσες στό Σταυρό τίς παλάμες σου οἰκτίρμων/καί τά ἔθνη τά μακριά ἀπό Σένα/τά σύναξες, γιά νά δοξάζουν/τή μεγάλη σου ἀγαθότητα.”

Ὁ Σταυρός τοῦ Χριστοῦ χαρακτηρίζεται ἀπό τόν ἴδιο τόν Κύριο δόξα Του, κρίση τοῦ κόσμου τούτου, ἔξωση τοῦ διαβόλου, ὕψωση τῶν πιστῶν (Ἰω. ιβ ́ 24-33).

Ἡ Ἐκκλησία μας χαρακτηρίζει τόν Σταυρό “ὅπλο κατά τοῦ διαβόλου”, γιατί ὁ ἀντίδικος τρέμει καί φρίττει στή θέα τοῦ Σταυροῦ, μή ὑποφέροντας νά ἀντικρύσει τή δύναμή Του» [π. Ἀντ. Ἀλεβιζοπούλου, Ἡ ἀλήθεια τῆς Ἐκκλησίας, ἐκδ. Ἱ. Μητροπόλεως Πρεβέζης].

Ὁ Χριστός εἶναι τό Α καί τό Ω (γιά μᾶς καί γιά τά σύμπαντα). Πῶς γίνεται δικός μας, πῶς γινόμαστε δικοί Του; Μέ ἀμοιβαία “διαδρομή” τῆς δικῆς Του χάρης καί τοῦ δικοῦ μας πόθου! Αὐτή ἡ “διαδρομή” εἶναι ἡ Ὀρθοδοξία, ἡ Ἐκκλησία, μέ τά ἅγια μυστήρια καί τήν ἅγια ζωή της.

Αὐτή ἡ “διαδρομή” φανερώνει τή λογικότητα καί τό σκοπό στόν ἅπαντα κόσμο, τήν ἀφετηρία καί τήν ἀτέλειωτη ἀξία στήν ὕπαρξή μας.

Ἐκκλησία εἴμαστε κι ἐμεῖς, ὁ καθένας μέ τό μοναδικό του τάλαντο καί χάρισμα, μέ τό βάσανό του μοιρασμένο στούς ἄλλους, μέ τήν προσωπική του παρουσία στή θ. λατρεία καί θ. κοινωνία, στή διπλή ἀγάπη μέ τό Θεό καί τούς συνανθρώπους… Εἶναι ἕνα ὁλόκληρο μυστήριο, πραγματοποιημένο καί φανερωμένο καί αἰώνια μελλοντικό. Ὁ Χριστός δέν ἦρθε γιά νά χαρεῖ, ἀλλά γιά νά Τόν χαιρόμαστε! Αὐτή (ἔπρεπε νά) εἶναι ἡ μεγάλη χαρά μας.

Ἦρθε νά σταυρωθεῖ, νά πεθάνει, νά ἀναστηθεῖ, νά μᾶς δώσει τόν Ἑαυτό Του “πορεία καί πραγματικότητα καί ζωντάνια ἀτέλειωτη” σέ μᾶς, σέ ὅλους τούς ἀνθρώπους, γιά χάρη ὅλων μας, γιά νά χαιρόμαστε ὅλοι μας καί νά δουλεύουμε πάνω σ ̓ αὐτόν τό σκοπό καθημερινά.

“Ἡ ὁδός καί ἡ ἀλήθεια καί ἡ ζωή”! Ἐδῶ ζυγιζόμαστε ἀπό τώρα, καί θά ζυγιστοῦμε αἰώνια οἱ πάντες, εἴτε κατά τό φιλότιμο τῆς πίστης, εἴτε κατά τήν ἀγαθή προαίρεση τῆς ἄγνοιας… …

Ὁ Σταυρός εἶναι σημαία νίκης πορφυρωμένη ἀπό τό ἄχραντο αἷμα τοῦ Χριστοῦ μας. Αὐτό ἀκριβῶς μᾶς καθοδηγεῖ νά ἀντιληφθοῦμε τό χρέος μας ὡς χριστιανῶν. “Ἡ ὁδός τοῦ Θεοῦ εἶναι σταυρός καθημερινός” λέει ὁ ἀββάς Ἰσαάκ ὁ Σῦρος.

Κι αὐτό εἶναι φυσική συνέπεια τῆς σταυρικῆς θυσίας τοῦ Κυρίου. “Ἀφοῦ ὁ Χριστός πέθανε γιά χάρη μας ὡς ἄνθρωπος, κι ἐμεῖς πρέπει νά ὁπλισθοῦμε μέ τό ἴδιο φρόνημα, γιατί ὅποιος πέθανε ὡς πρός τόν παλαιό ἄνθρωπο, ἔπαψε νά ζεῖ μέσα στήν ἁμαρτία” (Α´ Πέτρου δ΄, 1).

Μέ ἄλλα λόγια, ὁ Σταυρός πού κάνουμε πρέπει νά ἔχει ἀντίκρισμα στή ζωή μας, γιά νά ἔχει ἀντίκρισμα καί στόν Θεό. Δέν ἔχει σημασία ἄν εἶναι μεγάλος ἤ μικρός ὁ Σταυρός πού θά σχηματίσουμε ἐξωτερικά στό σῶμα μας· σημασία ἔχει πρωτίστως, ἄν ζοῦμε μέ χριστιανική συνέπεια τή σταυρική ζωή τῆς αὐτοπροσφορᾶς, τῆς κενώσεως ἀπό κάθε ἀτομικό συμφέρον χάριν τῆς ὑπακοῆς στό Θεό καί τῆς ἀγάπης στόν πλησίον.

Κάθε πιστός, γράφει ὁ ἅγιος Μάξιμος ὁ Ὁμολογητής, συσταυρώνεται μέ τόν Χριστό ἀνάλογα μέ τή δύναμη πού ἔχει καί μέ τήν συνήθεια καί τήν ποιότητα τῆς ἀρετῆς πού ὑπάρχει μέσα του.

Ἄλλος σταματᾶ τίς ἁμαρτωλές πράξεις, ἄλλος σβήνει τά πάθη, ἄλλος διώχνει ἀκόμη καί τίς φαντασίες πού γεννῶνται ἀπό τά πάθη, ἄλλος προφυλάσσει τόν ἑαυτόν του ἀκόμη καί ἀπό τούς ἐμπαθεῖς λογισμούς καί τίς ἐπιθυμίες κ.ο.κ.

Κάθετη διάσταση, ἡ πρακτική τοῦ ἀπ. Παύλου: “ἔχω πεθάνει πάνω στό Σταυρό μαζί μέ τόν Χριστό· δέν ζῶ πλέον ἐγώ, ἀλλά στό πρόσωπό μου ζεῖ ὁ Χριστός· καί ἡ σημερινή σωματική μου ζωή εἶναι ζωή βασισμένη στήν πίστη μου στόν Υἱό τοῦ Θεοῦ” (Γαλάτας β΄, 19-2).

Ὁριζόντια διάσταση, τά λόγια τοῦ ἀββᾶ Ἰσαάκ τοῦ Σύρου: “σταυρώσου ἀντί νά σταυρώσεις, δείχνουν τόν (μόνο αὐθεντικό) κοινωνικό χαρακτήρα τῆς σταυρικῆς ζωῆς, τῆς αὐτοθυσίας καί ἀνιδιοτελοῦς ἀγάπης κατά τό ὑπόδειγμα τοῦ Χριστοῦ μας. Ὅλα αὐτά δέν συγκινοῦν τούς πολλούς.

Φαίνονται παράδοξες θρησκευτικές ἰδέες πού δέν ἀφοροῦν τό σύγχρονο ἐξελιγμένο ἄνθρωπο. Ὅμως τά κοσμικά εὐχάριστα πράγματα δέν ἔχουν ἀντίκρισμα οὐσιώδους ἀλήθειας.

Ἡ Ἐκκλησία ὁμολογεῖ τόν σταυρωθέντα καί ἀναστάντα Χριστό, πού εἶναι ὁ μοναδικός Σωτήρας. Καί μᾶς δείχνει τό δρόμο τῆς ἀληθινῆς ζωῆς πού εἶναι ἡ ἐθελούσια θυσιαστική μίμηση τοῦ Χριστοῦ.

Μᾶς δείχνει τή μοναδική θύρα τοῦ μοναδικοῦ Παραδείσου, τό Σταυρό τοῦ Χριστοῦ, πού εἶναι ἡ ἀπόδειξη τῆς πιό μεγάλης ἀγάπης, τῆς ἀγάπης πού εἶναι καί πού ἔδειξε ὁ ἐνανθρωπισμένος Θεός γιά μᾶς.

Ἡ σταυρική ζωή δέν εἶναι αὐτοσκοπός, ἀλλά ἡ μόνη καθημερινή ὁδός κοινωνίας μέ τόν Χριστό. Χωρίς τέτοια πίστη καί ζωή δέν ζεῖ κανείς τό μυστήριο τοῦ Χριστοῦ, τό μυστήριο τῆς Ἐκκλησίας, τή σωτηρία.

Πηγή: Ἰ.Μητρόπολη Γουμενίσσης Ἀξιουπόλεως & Πολυκάστρου, ekklisiaonline.gr