Η ιστορία του Ι.Ν. Κοιμήσεως της Θεοτόκου Προαστίου ή κατά την παράδοση Παναγίας Ελαφιώτισσας Άνω Χώρας Παραπράστανης.
Σύμφωνα με την εγχάρακτη επιγραφή της κύριας εισόδου του Ι.Ν. της Κοιμήσεως της θεοτόκου προαστίου,η εκκλησία κτίστηκε το 1858 πάνω σε έναν γήλοφο στην βόρεια πλευρά του χωριού περιμέτρου 300 μέτρων και περίπου 3 μέτρων σε ύψος.Η παράδοση του τόπου έχει να εξιστορήσει αξιοθαύμαστα γεγονότα για την ανέγερση και τη μετέπειτα ιστορία του Ι.Ν. Ο γήλοφος αυτός που στέκει αιώνες τώρα,την περίοδο της τουρκοκρατίας ήταν κατάφυτος από μεγάλα δέντρα,μικρούς και μεγάλους θάμνους καθώς και αγκαθωτούς βάτους.
Τοιχογραφία στην Δυτική πλευρά του Ιερού Ναού
Ένα βράδυ λοιπόν,ενώ οι κάτοικοι έβοσκαν τα πρόβατά τους γύρω απο την μαγούλα άκουσαν να λαλεί ένας κόκορας μέσα στο πυκνόφυτο δασύλιο.Με δυσκολία και γεμάτοι απορία ανέβηκαν στην μαγούλα ψάχνοντας να βρούν τον κόκορα,ξαφνικά είδαν μπροστά τους την εικόνα της παναγίας καθώς και ενα μικρό καντήλι να φέγγει.Με απόλυτη ευλάβεια αποφάσισαν να τοποθετήσουν την εικόνα της παναγίας στον Ι.Ν. Αγίου Αθανασίου Κάτω χώρας(μιας και το χωριό τότε απαρτιζόταν απο δυο μαχαλάδες λόγου του μικρού ποταμού <<Φλέβα>> που έρρεε και διχοτομούσε την Παραπράστανη σε Πάνω και Κάτω χώρα).Η εικόνα της θεοτόκου όμως με θεική παρέμβαση επέστρεψε στην αρχική της θέση.Ήταν πλέον φανερό πως η Παναγία προτιμούσε αυτο το δασομένο γήλοφο.
Με τούτα και με εκείνα άρχισε να κτίζεται ο Ι.Ν. αφού οι κάτοικοι οπλισμένοι με θέληση και πίστη ξεπερνούσαν όλα τα εμπόδια.Αξίζει να αναφέρουμε την συλλογική προσπάθεια των κατοίκων όταν διέθεσαν τμήμα από τα μαλλιά των προβάτων τους για να βουλώσουν την πηγή που ανέβλυζε νερό μέσα από τα σπλάχνα της μαγούλας πράγμα που καθιστούσε αδύνατο το κτίσιμο πάνω σ’ αυτή.Όταν πλέον ολοκληρώθηκε ο ναός,λίγες μέρες πρίν τον Δεκαπενταύγουστο η Παναγία θέλησε να ανταμείψει τα παιδιά της στέλνοντας τρία ελάφια,όλοι κατάλαβαν πως αυτό ήταν το θεόσταλτο δώρο της.Για χρόνια λοιπόν έσφαζαν τα δύο και άφηναν το ένα,το οποίο επέστρεφε κάθε χρόνο με άλλα δύο αντάμα.Όμως όταν διαδόθηκε το νέο στα γύρω βαλτοχώρια οι Παραπραστανίτες για να ευχαριστήσουν τους πανηγυριώτες έσφαξαν και τα τρία ελάφια,απο τότε όμως δεν ξαναεμφανίστηκαν.
Βέβαια όλα αυτά τα θαύματα δεν άφησαν ασυγκίνητο τον Αγά του χωριού(αφού όπως είπαμε παραπάνω όλα αυτά διαδραματίζονταν στα μελανά χρόνια της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας) ο οποίος αν και είχε τα πάντα δεν ήταν ευτυχισμένος,διότι ο γιος του ήταν κωφάλαλος.Έτρεξε και αυτός αν και μουσουλμάνος, γονάτισε μπρός τη χάρη της Παναγίας και ζήτησε την βοήθειά της,λίγο καιρό αργότερα το παιδί του έγινε καλά και ο ίδιος δώρισε πολλά από τα υλικά του αγαθά στον Ι.Ν.
Έτσι λοιπόν κτίστηκε σύμφωνα με την παράδοση ο Ιερός Ναός Παναγίας Ελαφιώτισσας Άνω Χώρας Παραπράστανης και στέκει επιβλητικός ως τις μέρες μας!!!
Η πέτρινη είσοδος του Ι.Ν. Παναγίας Ελαφιώτισσας
Έθιμα
Ένα παμπάλαιο έθιμο που δεν σταμάτησε ποτέ να λειτουργεί στο Προάστιο! Γυναίκες και μικρά παιδιά περνούν ένα βράδυ στον Ι.Ν. Παναγίας Ελαφιώτισσας.
Πότε γιορτάζει
Την τιμητική έχει στις 15 Αυγούστου ο Ι.Ν. της Κοιμήσεως Της Θεοτόκου στο Προάστιο.
Η έναρξη των εκδηλώσεων προς τιμή της Παναγίας της Ελαφιώτισσας ξεκινά το απόγευμα της προηγουμένης όπου και γίνεται η μεταφορά της θαυματουργής εικόνας απο τον Άγιο Αθανάσιο που βρίσκεται στη πλατεία του χωριού στην εκκλησία της Παναγίας στην άκρη του χωριού.
Ανήμερα της εορτής, το πρωί, πραγματοποιείται η θεία λειτουργία και ακολουθεί τραπέζι με δωρεάν φαγητό. Το βράδυ της ίδιας ημέρας στην πλατεία του χωριού υπάρχει το Σελλανίτικο αντάμωμα με ορχήστρα για διασκέδαση.
Ο Ιερός Ναός Παναγίας Ελαφιώτισσας αποτελεί σήμερα σημαντικό θρησκευτικό και ιστορικό μνημείο του χωριού ενώ παράλληλα είναι και η παλιότερη εκκλησία του χωριού!
Το παραδοσιακό πλιγούρι ετοιμάζεται από την παραμονή της Μεγαλόχαρης.
Πηγή: iellada.gr
