Γράφει ο Ανδρέας Α. Αργυρίου, MD, PhD – Νευρολόγος, Επιμελητής Γενικού Νοσοκομείου Πατρών «Άγιος Ανδρέας», Υπεύθυνος Λειτουργίας Ειδικού Ιατρείου Κεφαλαλγίας, Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Πατρών.
H ημικρανία είναι μια από τις συχνότερες μορφές πρωτοπαθούς κεφαλαλγίας, που σημαίνει δηλαδή ότι δεν οφείλεται σε κάποια υποκείμενη αιτία, όπως όγκος, ανεύρυσμα εγκεφάλου, κλπ. Είναι η 3η πιο συχνή νόσος στον πλανήτη και αποτελεί την κύρια αιτία νευρολογικής ανικανότητας παγκοσμίως.
Ο πόνος της ημικρανίας είναι συνήθως πολύ έντονος και εντοπίζεται κυρίως στη μία αλλά μπορεί και τις δύο πλευρές του κεφαλιού. Επίσης συχνά η εντόπιση μπορεί να ξεκινάει από τη μία πλευρά και να εκτείνεται σε όλο το κεφάλι. Συνυπάρχει ενόχληση στο φως και τους ήχους ή τις οσμές, αλλά και τάση για εμετό ή και εμετοί. Οι ασθενείς κατά τη διάρκεια μίας κρίσης ημικρανίας είναι συχνά αδύνατον να λειτουργήσουν φυσιολογικά και αποζητούν την πλήρη απομόνωση σε ένα ήσυχο και σκοτεινό δωμάτιο.
Σε συνάρτηση με τη συχνότητα της, η ημικρανία ταξινομείται στην επεισοδιακή και τη χρόνια μορφή της. Στη «χρόνια ημικρανία» οι κεφαλαλγίες εμφανίζονται για ≥15 ημέρες τον μήνα τους τελευταίους 3 μήνες. Οι περισσότεροι ασθενείς έχουν την επεισοδιακή μορφή της νόσου αλλά με την πάροδο του χρόνου ένα ποσοστό αυτών μπορεί να μεταπέσουν σε χρόνια ημικρανία.
Από επιδημιολογικές μελέτες έχει γίνει πλέον ξεκάθαρο ότι η σοβαρότητα και η διάρκεια του ημικρανικού πόνου είναι μεγαλύτερη στην χρόνια ημικρανία από την επεισοδιακή ημικρανία. Το ίδιο ισχύει και για την αναπηρία, αλλά και την υποβάθμιση της ποιότητας ζωής των ασθενών με χρόνια ημικρανία συγκριτικά με αυτούς που έχουν επεισοδιακή ημικρανία. Ουσιαστικά οι ασθενείς που έχουν χρόνια ημικρανία πραγματικά υποφέρουν, βρισκόμενοι διαρκώς μέσα σε μία κατάσταση πόνου. Η πλειοψηφία κάνει κατάχρηση αναλγητικών.
Ο ασθενής πρέπει ιδανικά να απευθυνθεί σε κάποιο ειδικό κέντρο αντιμετώπισης κεφαλαλγίας, ώστε κυρίως με βάση το ιστορικό και την κλινική εξέταση να μπει γρήγορα η σωστή διάγνωση. Κατά τη διάρκεια της συνέντευξης και της λήψης ιστορικού θα πρέπει να απαντηθούν ερωτήματα που αφορούν τη συχνότητα, τη βαρύτητα και τα χαρακτηριστικά της ημικρανίας. Αφού τεθεί η διάγνωση, η θέσπιση ρεαλιστικών στόχων, ανάλογα με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά κάθε ασθενούς, είναι το κλειδί για την αντιμετώπιση της χρόνιας ημικρανίας.
Η φαρμακευτική θεραπεία των ασθενών με χρόνια ημικρανία είναι ιδιαίτερα δύσκολη και απαιτεί φαρμακευτικούς χειρισμούς από έμπειρο Νευρολόγο με ειδίκευση στις κεφαλαλγίες, ειδικά δε αν συνυπάρχει και κεφαλαλγία από κατάχρηση φαρμάκων, μία οντότητα ακόμη δυσκολότερη στην αντιμετώπισή της. Παρότι δεν υφίσταται ριζική θεραπεία για την χρόνια ημικρανία, υπάρχουν λύσεις που προσφέρουν ουσιαστική ανακούφιση στοχεύοντας την τουλάχιστον κατά 50% μείωση των ημερών με κεφαλαλγία – ημικρανία τον μήνα.
Από τις προφυλακτικές θεραπείες, η τοπιραμάτη η φλουναριζίνη, η προπρανολόλη, η αμιτριπτυλίνη και το βαλπροϊκό περιλαμβάνονται επίσης στα φάρμακα για την προφύλαξη της ημικρανίας. Η χορήγηση θεραπείας με βοτουλινική τοξίνη τύπου Α ενδείκνυται για τη χρόνια ημικρανία και υπάρχει μεγάλη εμπειρία παγκοσμίως, αλλά και στην Ελλάδα. Τα κλινικά δεδομένα συνηγορούν ότι μπορεί να προσφέρει σημαντική μείωση των ημικρανιών σε ένα μεγάλο ποσοστό χρόνιων ασθενών και το αποτέλεσμα αυτό να διαρκέσει για αρκετά χρόνια με μεγάλη ασφάλεια. Η χορήγηση της βοτουλινικής τοξίνης τύπου Α θα πρέπει να χορηγείται από κατάλληλα εκπαιδευμένο ιατρό, καθώς η αραίωση και η δοσολογία του φαρμάκου είναι πολύ συγκεκριμένη. Επίσης η έγχυση γίνεται με πολύ συγκεκριμένο πρωτόκολλο στο οποίο εκπαιδεύονται ειδικά κάποιοι νευρολόγοι.
Τέλος, τα νεότερης γενιάς μονοκλωνικά αντισώματα ανταγωνιστού του νευροπεπτιδίου CGRP, όπως το erenumab και το fremanezumab, έχουν πάρει έγκριση για την προφυλακτική θεραπεία της ημικρανίας. Τα αποτελέσματα της χορήγησής τους είναι πολύ υποσχόμενα αλλά είναι ακόμα πρόωρο κανείς να εξάγει ασφαλή συμπεράσματα για την μακροχρόνια ασφάλεια τους.
Συμπερασματικά, η ολιστική προσέγγιση που να ενσωματώνει, πέραν της φαρμακευτικής αγωγής, επιμόρφωση, υποστήριξη, διαχείριση προσδοκιών, παρακολούθηση στα πλαίσια ενός ειδικού Ιατρείου Κεφαλαλγίας και τροποποιήσεις στον τρόπο ζωής, είναι απαραίτητη για την ορθή διαχείριση ενός ασθενούς με χρόνια ημικρανία.
Ανδρέας Α. Αργυρίου: Νευρολόγος
Πηγή: iatropedia.gr
