Δημοσιεύουμε δύο εικόνες της Αγίας, εξαιρετικής τέχνης και ιδιαίτερου εικονογραφικού τύπου, που χρονολογούνται τον 15ο και 16ο αιώνα (στον συνήθη εικονογραφικό τύπο, η Αγία κρατεί με το ένα το χέρι -συνήθως με το δεξί – σταυρό, ενώ με το άλλο, πιάτο, μέσα στο οποίο εικονίζεται ζεύγος ματιών, υποδηλώνοντας την ιδιότητα της Αγίας, ως προστάτιδας των πιστών από οφθαλμικές ασθένειες).
Η εικόνα της Αγίας Παρασκευής από τον ιερό ναό του Αγίου Ιωάννη Θεολόγου στη Λάρνακα (φωτ.1), χρονολογείται περί τα τέλη 15ου – αρχές 16ου αιώνα.
Οι διαστάσεις της, είναι 21 χ 36 εκ. Εικονίζεται σε μετωπική στάση μέχρι τη μέση. Κρατεί με τα δύο της χέρια μπροστά στο στήθος μικρή εικόνα της Άκρας Ταπείνωσης. Ο τύπος αυτός της εικόνας, καθιερώθηκε στην Κύπρο από τον 13ο αιώνα. Σύμφωνα με τους βυζαντινολόγους και τους ειδικούς της εκκλησιαστικής τέχνης, ο τύπος αυτός, προσωποποιεί την ημέρα της Μεγάλης Παρασκευής, όπου η εκκλησία έθετε σε προσκύνηση την εικόνα της Άκρας Ταπείνωσης.
Η δεύτερη εικόνα της Αγίας Παρασκευής (φωτ.2), προέρχεται από τον ιερό ναό της Παναγίας της Μελίνης. Χρονολογείται στις αρχές του 16ου αιώνα και έχει διαστάσεις 42,1 χ 80.2 εκ.
Η Αγία εικονίζεται σε μετωπική στάση από τα γόνατα και πάνω. Είναι ο ίδιος εικονογραφικός τύπος με την προηγούμενη φορητή εικόνα. Δεν φέρει υπογραφή, οι ειδικοί όμως στηριζόμενοι στα τεχνοτροπικά χαρακτηριστικά της, την αποδίδουν στον ντόπιο ζωγραφό Βασίλειο, ο οποίος έζησε τον 16ο αιώνα. Όσα από τα έργα του είναι ενυπόγραφα, χρησιμοποιεί το γράμμα Β, δηλαδή το πρωτόγραμμα του ονόματός του. Τέτοια ενυπόγραφα έργα του βρίσκονται στην εκκλησία της Αγίας Μαρίνας στο διπλανό χωριό Οδού. Στη Οδού, υπάρχει και μια ανυπόγραφη εικόνα του, μοναδική στην Κύπρο [Ο Άγιος Νικόλαος σώζει τους στρατηλάτες από το δήμιο]. Ανυπόγραφα έργα του Βασίλειου βρίσκονται στη Μελίνη [Βάπτιση του Χριστού], στην Ορά [προφήτης Ζαχαρίας], στα Λεύκαρα [εικόνα Παναγίας από την εκκλησία του Τιμίου Σταυρού], στη Λάρνακα [μικρή εικόνα της Παναγίας στο ναό της Χρυσοπολίτισσας] και σε άλλα μέρη της Κύπρου.
Βιβλιογραφία: Κώστας Γερασίμου από το βίβλιο, Η Κατά Κίτιον Αγιογραφική Τέχνη, σσ. 66,67,144,145,146,147,148, Έκδοση Ιεράς Μητρόπολης Κιτίου, Λάρνακα 2002. 2. Σωκράτης Τ. Αντωνιάδης, Μεσαιωνικά Κατάλοιπα στην Επαρχίας της Λάρνακας, Λάρνακα 2012.
Πηγή: larnacainhistory
